خانه تاریخی افتخاری در خسروشاه و نیم نگاهی به محله ی بازار این شهر طی دو قرن اخیر

خانه تاریخی افتخاری در خسروشاه
و نیم نگاهی به محله ی بازار این شهر در یکی دو قرن اخیر 

علاوه بر چندین خانه تاریخی در خسروشاه که بیشتر آنها یا تخریب و یا در حال تخریب میباشند 

خانه ای تاریخی و قدیمی دیگری در محله بازار قدیم جنب مسجد بازار یا همان مسجد امیرالمومنین فعلی ست که مالک آن شخصی-ست بنام افتخاری ؛ و بر همین اساس نیز نام این خانه ی تاریخی را افتخاری نهاده اند .
این خانه در وسعت ... و زیر بنای آن ... است .خانه که حدود 150-170سال پیش توسط یکی از سرمایه داران قدیمی خسروشاه بنیان نهاده شده است حاج احمد نامی بوده که افراد بومی بالای هشتاد ساله از زبان پدر مادرانشان آنرا حاج احمد عمی میگویند.
سبک معماری خانه بر گرفته از مکتب تبریز است که در دوره قاجار این سبک به اوج شکوفایی خود میرسد و این خانه نشانی از آن دوران است که هنوز با گذشت نزدیک به دو قرن از همان شکوه جلال برخوردار است . از جلال و شکوه این خانه همین بس که شش ماه تمام ، تنها برای ساخت پنجره هایش زمان صرف شده است .
هرموقع از اطراف مهمانهای دربار و اشرافی به خسروشاه میآمده اند این خانه یکی دیگر از آن دست خانه هایی بود که در آن اتراق مینموده و حتی نقل قول دیگری نیز در این خصوص است که گویند :
« مظفرالدین_شاه-ین ولیعهدی گلیب اورانین ایوانینا توشموش ایدی »
یعنی: ولیعهد مظفرالدین شاه از ایوان آن به مردم دست تکان داده یا صحبت نموده است . و از همین دوره نیز باز نقل قول دیگری است : « همسر مظفرالدین شاه که در یکی از روستاهای اطراف وضع حمل مینماید حمام اش را در نزدیکی همین منزل که بنام بازار حامامی معروف بوده انجام داده و شبی را نیز در آن خانه میماند و فردای آن خود مظفرالدین شاه با خدم و حشم وارد خسروشاه شده و باز از ایوان همان خانه نقل و نبات و سکه پخش نموده است . 

حاج احمد

املاک فراوان و بادام زارهای وسیعی داشت کاروانسرای بازار نیز جزء همان محوطه سرای به حساب میآمده که قبلا همچون نام محله اش که به حاج احمد دربندی یا دربند حاج احمد معروف بوده این کاروانسرا نیز به حاج احمد کاروانسارایی معروف بود که بعدها بنام بازار کاروانسارایی یا بازار کاروانسرای معروف میگردد که گویند هنگام قشون کشی روس به ایران و آذربایجان این کاروانسرا و غرفه ها یا به اصطلاح حجره های آن در اختیار قشون روس قرار گرفته و مدتی نیز در آن بسر برده اند. دروازه ی این کاروانسرا در مقابل قارا آغاج محله ی بازار قرار داشت .

نویسنده ی این سطور درباره اینکه آیا کسی حاج احمد را دیده است ؟ تحقیق نموده ولی تابحال هیچ کسی حاج احمد را در قید حیات ندیده اند و همه راویان تنها خاطرات و نقل و قولهایی از اهالی آنرا یاد میکنند :

حاج احمد با اینکه جزء اشخاص مطرح و بنام و سرمایه داران نه تنها خسروشاه بلکه منطقه به حساب میآمده ،انسانی متواضع خاشع و یکی از بنامترین خیرین منطقه بود که از هر انسان مسن آن محله نقل و قول و خاطره ای نیک بصورت سینه به سینه یاد میشود .
در هرصورت مالک و سازنده ی اصلی خانه ی افتخاری یا در اصل خانه تاریخی حاج احمد ، خود حاج احمد بوده که گویند این خانه را در دوران جوانی خود ساخته و عروسی باشکوه خود را نیز در این خانه برگزار نموده است و باز داستانهای مفصلی از عروسی و شب احسان آن عروسی بر زبان برخی اهالیست که خود حکایتی دیگر است .

باز طبق نقل قول دیگری فرزندش علی (حاج علی ) بجهت دزدی از بادامها و هیزمهای مزرعه شان از پدر خود گلایه میکند که چرا دست سارقان را به احتساب آقاسی یا همان شهردار ( از اینجا مشخص است که در دوره قاجار شاید ماموری بعنوان شهردار در این شهر گماشته شده بود ) و آژان و یا محکمه تحویل نمیدهد و حاج احمد عمی در جواب میگوید که « در اینصورت من باید کل عمرام را در آژان خانا یا محکمه بگذرانم » ؛ یعنی بقدری ملک و مال و منال داشته است .
حاج احمد در هر بار سفر که به شهرهای زیارتی میرفته سوغاتیهای گرانقیمتی نیز به مسجد بازار جهت تبرک میآورده که گویند چراغهایی که نقش احمدشاه در آن داشته و شمدانهای قیمتی و قدیمی ووو بوده که در دوره ی قحطی رضاخانی اکثر آن سوغاتیها به حراج گذاشته و بفروش میرود و مابقی آن نیز توسط روسها در دوره قشون کشی روس غارت و یا دزدیده میشود که البته این مسئله در زمان فرزند وی اتفاق میافتد .
باز نقل قولیست در زبان اهالی که گویند در سفر حج حاج احمد،شخصی اصالتا اهل ترکیه از حاج احمد میپرسد که آیا این درست است که گویند شخصی بنام کربلایی احمد در شهر شماست که اینقدر سالانه محصول بادام دارد ؟
حاج احمد در جواب میگوید همان شخص مذکور بنده هستم و درست شنیده ای همینطور است که میگویی !

در اصل سرای حاج احمد در دوره ای نگین این شهر به حساب میآمده و حمام و کروانسرای بازار که حکایت از وجود بازاری در این محله میباشد، بصورت بازار روز بوده است چرا که هفته بازار یا همان بازار اصلی در مرکز شهر قرار داشت که در گذشته به شکوه و عظمت آن نیز پرداخته ایم .
در این بازار روز که مختص بساطچیان حومه بوده و از شهرهای نزدیک و روستاها بدان بار میآوردند کاروانسرای حاج احمد نیز مختص آندسته از بساطچی یان بوده که در صورت تاخیر شبی را در آن میماندند و صبح دمان یا خارج شده و یا اینکه مجددا بار بساط فردایشان از راه میرسیده و روز از نو و روزی از نو .

در هر صورت این خانه بسیار زیبا و تاریخی چون دُرریست بی همتا که امید است با درایت و حس مسئولیت پذیری مسئولان امر رسیدگی و حفظ و حراست گردد تا به بلای خانه ی تاریخی سالار که در دوره ی مسئولان سابق تخریب گردید دچار نشود .

انشاءلله در ایام آتی در این خصوص اگر چنانچه امکان تحقیق مجدد و کامل این خانه مقدور بود حتما در اختیار شما قرار خواهیم داد .

...................................پایان

نویسنده : س . بختیاری خسروشاهی
کیبورد : ن. بیگی خسروشاهی

برچسب‌ها: خسروشاه_خانه_تاریخی_افتخاری_خسروشاه

+ نوشته شده در  دوشنبه بیست و پنجم دی ۱۳۹۶ساعت 15:29  توسط   |